Pisarz chroniony

Wrocław chce przystąpić do Międzynarodowej Sieci Miast Schronienia Pisarzy (ICORN). Polega to na tym, że miasto gości przez rok pisarza, który w swoim kraju jest zagrożony śmiercią, porwaniem lub atakiem fizycznym. Łącznie tych miast jest ponad czterdzieści (głównie w Skandynawii, z tego, co widzę), w Polsce ścieżki przetarł Kraków, gdzie dwoje pisarzy już skorzystało z pobytu. Koszt takiej imprezy to około 90 tys. na osobę (przelot, zakwaterowanie, stypendium, lekcje polskiego) i 1-2 tys. euro składki.

Pomysł króla Wro… tfu, prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza wywołał sprzeciw radnych PiS-u, którzy uznali, że to pijarowskie działanie i że lepiej przeznaczyć te pieniądze na stypendia dla wrocławskich pisarzy. Nie zgodziła się z nimi dziennikarka Dorota Wodecka, która wskazała, że Dutkiewicz konsekwentnie promuje literaturę, bo ufundował Nagrodę Angelus i organizuje festiwale literackie, oraz że naszym moralnym obowiązkiem jest pomóc prześladowanym, bo za komuny inni pomagali polskim pisarzom.

Rzecz jasna można dbałość o literaturę sprowadzać do promowania twórczości rodzimych pisarzy, ale czyż po 26 latach od uzyskania wolności nie czas upomnieć się o tych, których wolność wypowiedzi jest krępowana, którzy za nią płacą czasem najwyższą cenę? – pyta dramatycznie Wodecka.

Oczywiście, że czas się upomnieć. Tyle że tak samo należałoby się upomnieć o wrocławskich pisarzy, których Dutkiewicz i jego ekipa mają szczerze w dupie. Dutkiewicz funduje nagrody, organizuje festiwale, którymi może się chwalić jak ruski generał swoimi błyszczącymi orderami. Praca u podstaw zupełnie go nie interesuje, na mało spektakularne stypendia dla miejscowych twórców nie da grosza, bo o tym, że Igrek czy Iksiński dostał wsparcie od miasta, gazety nie napiszą.

Akcja moich kryminałów z komisarzem Przygodnym w roli głównej („Gdzie mól i rdza” i „Zbyt krótkie szczęście”) rozgrywa się we Wrocławiu. W związku z tym moje wydawnictwo zgłosiło się do Urzędu Miasta z prośbą o wsparcie (niekoniecznie pieniędzmi) promocji tych powieści. I przez wrocławskich urzędników od kultury zostało spławione. Ludziom Dutkiewicza wisi i powiewa, że mają u siebie jakichś gryzipiórków, którzy coś tam o tym Wrocławiu piszą. No chyba, że sami się wypromują, wtedy – jak przy Krajewskim – miasto chętnie się podłączy.

W świetle tych doświadczeń pozwolę sobie nie uwierzyć w miłość Dutkiewicza do literatury, w to, że zgłaszając Wrocław do ICORN-u, chce spłacić jakiś moralny dług. Tego buca obchodzi wyłącznie własne ego i jaką reklamę mu ta inicjatywa przyniesie. Co nie znaczy, że jestem pomysłowi przeciwny. Trochę to paradoksalne, ale z niskich pobudek można robić też rzeczy bardzo przyzwoite. I nawet nieważne, że kiedyś byliśmy w takiej sytuacji, że sami potrzebowaliśmy pomocy. Skandynawowie nie byli, a pomagają. Należymy już do zamożniejszych krajów i wspieranie innych to zwyczajnie nasz moralny obowiązek. Idea jest szlachetna i zdecydowanie popieram, by Wrocław udzielił schronienia pisarzowi, który w swoim kraju jest zagrożony.

Tyle że w przeciwieństwie do radnych PiS-u i Wodeckiej nie widzę tutaj dylematu albo – albo. 90 tysięcy w budżecie takiego miasta jak Wrocław to grosze i nic nie stoi na przeszkodzie, by drugie 90 tysięcy przeznaczyć na stypendia dla trojga wrocławskich pisarzy. No, może poza takimi wydatkami jak 60-tysięczna premia dla prezesa aquaparku za „wyśmienite wyniki” (tak brzmiało uzasadnienie) w postaci ponaddwumilionowej straty. A że na takie wydatki Dutkiewicz i jego urzędasy muszą mieć, to wrocławscy pisarze za jego kadencji gówno zobaczą, a nie stypendia twórcze. O czym symbolicznie będą przypominać im psie odchody, których potrzeby posprzątania dbający o kulturę Dutkiewicz nie widzi.

Ale mam pomysł. O pobyt może ubiegać się pisarz zagrożony atakiem fizycznym oraz skazaniem „na więzienie za swoją twórczość przez władze kraju, w którym mieszka”. Jak nic spełniam oba warunki. Marta Grzebuła niedwuznacznie zagroziła mi w swojej powieści, że mogę mieć obitą mordę, a uwagi moich bohaterów bez wątpienia wypełniają znamiona przestępstwa obrazy uczuć religijnych, za co grożą dwa lata paki. Wystąpię więc z wnioskiem, żeby Wrocław udzielił mi schronienia. Nawet będę tańszy, bo dolecieć nie muszę, mieszkać mam gdzie i polski też już znam.