Szanowny Panie Autorze!

Mam na imię Marika i ostatnimi czasy czytałam Pana książkę pt. „Niepełni”. Jestem oburzona.

Tak zaczynał się e-mail od gimnazjalistki, która ostro (ale nie niegrzecznie) objechała mnie, że zakończenie powieści nie wypadło po jej myśli. Bura wprawiła mnie w znakomity humor, bo to jest po prostu cudowne, kiedy czytelnik do tego stopnia przeżywa książkę, że ma ochotę udusić autora.

Gdy uczciłem to lampką wina, zastanowiło mnie, dlaczego gimnazjalistka czyta „Niepełnych”. Książka jest zdecydowanie za trudna na ten wiek, owszem, nie w warstwie fabularnej, ale żeby coś więcej z niej wynieść, trzeba mieć za sobą trochę życiowych doświadczeń i to niekoniecznie tych najlepszych. W kolejnym mailu Marika sama wyjaśniła mi zagadkę, okazało się, że „Niepełni” są – fanfary! - lekturą w wojewódzkim konkursie polonistycznym.

Tego niewątpliwego sukcesu (minusy związane ze statusem lektury pozwolę sobie tu pominąć) nic na początku nie zapowiadało. Przeciwnie. O książce nie zająknęła się żadna ogólnopolska gazeta, co dla autora rozpieszczonego po debiucie zainteresowaniem „Rzeczpospolitej”, „Newsweeka”, „Życia Warszawy” i „Przeglądu” było dosyć przykre. Pocieszyłem się, że przyczyną braku prasowych recenzji jest zapewne lansowanie przez wydawnictwo książki jako harlequina, przez co poważni krytycy w ogóle nie biorą jej do ręki. Został Internet, ale tu też nie było dobrze. Kiedy zobaczyłem pierwszą recenzję, o mało mnie szlag nie trafił. Nie dlatego, że była negatywna - jednym książka będzie się podobała, innym nie i jeśli autor nie jest w stanie przyjąć tego do wiadomości, to skończy z wrzodami żołądka – tylko dlatego, że jej autorka ujawniała jeden z kluczowych faktów w powieści. Zwrot akcji, przełom podkreślony nowym rozdziałem, zaskakujące wydarzenie stawiające całą dotychczasową fabułę w nowym świetle recenzentka ujawniała z niefrasobliwością krytyków imbecyli zdradzających, jaki ostatecznie los spotkał Kurta Wallandera. Wysłałem do niej maila z pretensjami, że nie ma prawa pozbawiać innych przyjemności z lektury i pisać tak, jakby już wszyscy książkę znali. Że jest to powieść, przy której czytelnik zadaje sobie pytanie „co będzie dalej?”, a nie tylko „dlaczego tak się stało?” i opowiadanie mu przełomowego wydarzenia fabuły jest niedopuszczalne. Recenzentka odpisała mi, że… nie przeprosi mnie za negatywną opinię o książce. I w Merlinie, w którym na szczęście opublikowała tylko fragment tej recenzji, wystawiając mi dwie gwiazdki, dołożyła jeszcze raz ten sam fragment tym razem już tylko z jedną gwiazdką. Zachciało mi się dyskutować z idiotką, to miałem za swoje.

Ponieważ dział handlowy wydawnictwa zakończył swoje działania promocyjne na dołożeniu mi podtytułu (o tej sprawie pisałem tu i tu), musiałem sam zakręcić się wokół propagowania „Niepełnych”. Przypomniałem sobie Matyldę, która zrecenzowała tłumaczoną przeze mnie Sztukę bycia Elą Johanny Nilsson, wykazując ogromną empatię dla tytułowej bohaterki. Świadczyło to o wrażliwości pozwalającej wczuć się również w losy Edyty i Jacka, bo obie książki są adresowane do tego samego czytelnika. Co z kolei dawało szansę na pozytywną recenzję, bo złe opinie o dobrych książkach biorą się przecież stąd, że recenzentowi obce są doświadczenia bohaterów i brakuje mu wyobraźni, by tę lukę zapełnić. A ja byłem przekonany, że napisałem dobrą książkę. Zapytałem więc Matyldę, czy nie zechciałaby się z nią zapoznać. Przyjęła propozycję bez większego entuzjazmu i książka trochę się u niej przeleżała, ale kiedy w końcu wzięła ją do ręki, to… Zresztą proszę samemu przeczytać.

I Matylda chyba odczarowała to początkowe fatum, bo nagle z czeluści Internetu zaczęły wyłaniać się wypowiedzi świadczące o tym, że powieść jest czytana, że się podoba, że wywołuje emocje:
„na Niepełnych kolejka w bibliotece długa”, „kolonie przesiedziałam nad książką, bo nie mogłam się oderwać”, „przeryczałam scenę jak…”. I pojawiły się kolejne pozytywne recenzje, a ostatnia zaledwie przed paroma dniami na blogu Życiowa pasja bibliofila. Niezwykle trafna i wnikliwa, co pozwoliło mi się cieszyć pochwałami, bo w innym przypadku moja uciążliwa samoświadomość wystawiłaby głowę i rzekła: „Co szczerzysz zęby, baranie? przecież kadzą ci za coś, czego nie napisałeś.”